قوانین جدید مالیات بر ارزش افزوده (سامانه مودیان) ، هر آنچه باید بدانید همه میدانیم که مصرف کننده نهایی مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت میکند، اما این مالیات در حساب مودیان رسوب شده و آنها با تنظیم اظهارنامه به موقع این تعهدات خود را پاسخگو هستند. قوانین جدید مالیات بر ارزش افزوده از طریق سامانه مودیان برای همین منظور است. زیرا حالا هر مودی اعم از حقیقی یا حقوقی موظف است که در این سامانه ثبت نام کرده و مالیات بر ارزش افزوده کسب و کار خود را الکترونیکی پرداخت کند. قوانین جدید مالیات بر ارزش افزوده با اهداف کاهش مراجعه حضوری و شفافیتهای مالی تهیه شده است. یکپارچگی با تجمیع خدمات مختلف مالیاتی در یک پلتفرم و پشتیبانی آنلاین از اجرای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده دیگر نکات کلیدی اهداف بلند مدت قوانین جدید هستند. اگر برای ثبت نام در سامانه مودیان اقدام میکنید و یا به راهنمایی مالیات بر ارزش افزوده نیاز دارید، کافی است با گروه آرکاتکس تماس گرفته و مشاوره شوید.
معرفی قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده
معرفی قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده و قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مودیان به عنوان تحولات اصلی نظام مالیاتی قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده در کنار قانون پایانههای فروشگاهی و خدمات سامانه مودیان ارکان نظام مالیاتی مدرن و دیجیتالی ایران را تشکیل دادهاند. این قوانین در راستای شفاف سازی اقتصادی و افزایش کارآمدی در وصول مالیات طراحی شدهاند. قانون مالیات بر ارزش افزوده نوعی مالیات غیر مستقیم، چند مرحلهای و مصرف محور است که در هر مرحله از زنجیره تولید و توزیع از مصرف کننده نهایی دریافت میشود. نرخ این مالیات 10 درصد از قیمت نهایی فروش کالا است. اما قانون پایانههای فروشگاهی یک مکانیزم قانونی است که در آن هر فروشگاه موظف است تا از طریق نصب پایانههای فروشگاهی (صندوق مکانیزه) به اینترنت و سپس سامانه مودیان متصل شود. این دستگاهها باید فاکتورهای رسمی صادر کرده و اطلاعات را بلافاصله برای سامانه مرکزی در سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.
سامانه مودیان چیست و چرا ایجاد شد؟
سامانه مودیان یک پورتال یکپارچه مالیاتی است. در واقع سامانه مودیان یک دروازه الکترونیک و یا پلتفرمی برای ارتباط مودیان (افراد حقیقی یا حقوقی مشمول مالیات) با سازمان امور مالیاتی است. سامانه مودیان دادههای دریافتی از پایانههای فروشگاهی و یا صورتحسابهای خرید و فروش مرتبط با مالیات بر ارزش افزوده را در فضایی یکپارچه دریافت میکند. هدف از ایجاد این سامانه را میتوان در چند نکته خلاصه کرد:
- شفاف سازی در شناسایی درآمدها و وصول مالیات بر ارزش افزوده
- مبارزه با فرار مالیاتی و جلوگیری از اجحاف حقوق مصرف کننده نهایی
- یکپارچهسازی اطلاعات اقتصادی
- جایگزینی اظهارنامه فصلی سنتی با صورتحسابهای الکترونیکی خودکار
چه کسانی مشمول ثبت نام در سامانه مودیان هستند؟
طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده تمام مودیان حقوقی و یا حقیقی که مشمول مالیات هستند، باید در سامانه مودیان ثبت نام کرده و مراحل قانونی از طریق سامانه یکپارچه الکترونیکی مالیات برای شفاف سازی مالی را سپری کنند:
اشخاص حقوقی
تمام اشخاص حقوقی از قبیل شرکتها و موسسات مشمول مالیات بر ارزش افزوده از همان ابتدای راهاندازی این سامانه یعنی سال ۱۳۹۵ ملزم به ثبت نام هستند. در آن سالهای ابتدایی شرایط ثبت نام آنها در حالت اولویت اول بود، اما حالا تبدیل به یک الزام کامل شده است. تمام شرکتهای سهامی عام و خاص، شرکتهای مسئولیت محدود، شرکتهای تعاونی و موسسات یا انجمنهای دارای پروانه فعالیت و حتی تمام اشخاص حقوقی دولتی و یا غیر دولتی موظف هستند که در سامانه مودیان ثبت نام کرده و کد مالیاتی دریافت کنند.
اشخاص حقیقی
تمام اشخاص حقیقی که مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند باید در سامانه مودیان ثبت نام نمایند. گسترش ثبت نام در سامانه مودیان به شکل پلکانی انجام شده است. به این ترتیب که ابتدا اشخاص حقوقی و سپس مشاغل بزرگ و دارای مجوز فعالیت مانند پزشکان ملزم به ثبت نام شدند. این اتفاق از سال ۱۳۹۸ آغاز شد. در آن سال تمام پزشکان، دندانپزشکان، پیراپزشکان دارای مطب موظف بودند که در سامانه مودیان ثبت نام کنند. اما نقطه عطف فراگیر شدن ثبت نام در سامانه از سال ۱۴۰۰ آغاز شده است. از این سال تمام صاحبان مشاغل باید در سامانه مودیان ثبت نام کنند. در حال حاضر تمام افراد حقیقی که به هر ترتیبی و در هر شغلی درآمد فروش سالانه آنها و یا عرضه خدمات آنها از حد نصاب مشخصی بالاتر است، موظف به ثبت نام هستند.
تغییرات کلیدی در قانون جدید ارزش افزوده
در اینکه حالا تمام کسب و کارها از اشخاص حقیقی گرفته تا شرکتهای بزرگ در قامت اشخاص حقوقی ملزم به ثبت نام در سامانه مودیان هستند، شکی نداریم. زیرا قرار است تا مالیات بر ارزش افزوده را از طریق همین سامانه و در فضایی کاملاً شفاف و یکپارچه گزارش داده و پرداخت نمایند. در اینباره مشاوره مالیات بر ارزش افزوده قطعاً سودمند است. زیرا حالا با تغییرات خاصی در این قانون مواجه هستیم. مواردی مانند:
نرخ مالیات
براساس آخرین مصوبات قانون بودجه سال 1404 تغییرات جدیدی در نرخ مالیات بر ارزش افزوده و نرخهای خاص اعمال شده است. نرخ استاندارد مالیات بر ارزش افزوده در قانون جدید 10 درصد است. اما مهمترین تغییرات نرخ مالیات در بخشهای خاص از نوع ترجیحی و یا اضافی است. مانند:
- نرخ مالیات کالاهای اساسی و خوراکی مانند گندم، برنج، روغن، گوشت و… به همراه کالاهای تولیدی صادراتی و خدمات حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری صفر درصد است.
- برخی نرخهای مالیاتی خاص ۱۲ و یا ۱۶ درصد برای کالاهای لوکس از جمله خودروهای سواری وارداتی اعمال شده است.
نرخ مالیات
براساس آخرین مصوبات قانون بودجه سال ۱۴۰۳ تغییرات جدیدی در نرخ مالیات بر ارزش افزوده و نرخهای خاص اعمال شده است. نرخ استاندارد مالیات بر ارزش افزوده در قانون بودجه جدید تغییری نیافته و همچنان همان ۹ درصد است. اما مهمترین تغییرات نرخ مالیات در بخشهای خاص از نوع ترجیحی و یا اضافی است. مانند:
- نرخ مالیات کالاهای اساسی و خوراکی مانند گندم، برنج، روغن، گوشت و… به همراه کالاهای تولیدی صادراتی و خدمات حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری صفر درصد است.
- برخی نرخهای مالیاتی خاص ۱۲ و یا ۱۶ درصد برای کالاهای لوکس از جمله خودروهای سواری وارداتی اعمال شده است.
معافیتهای جدید
معافیتهای جدید
براساس قوانین اخیر خصوصاً بندهای قانونی بودجه سال ۱۴۰۳ و یا برخی از مصوبات هیئت وزیران معافیتهای جدید مالیات بر ارزش افزوده عمدتاً بر پایه توسعه بخش کشاورزی، حمایت از کالاهای اساسی و تشویق صادرات تنظیم شده است. مانند:
- تمام نهادهای دامی و طیور، معاف از مالیات بر ارزش افزوده هستند.
- تمامی خدمات مربوط به تهیه، توزیع و عرضه نهادههای کشاورزی به طور کامل معاف شدهاند.
- تولید کنندگان کالاهای اساسی و یا توزیع کنندگان این کالاها از جمله شکر، آرد، چای و… معاف شدهاند.
- معافیتهای جدید با هدف حمایت از تولید و اشتغال خصوصاً توسعه روستایی
اعتبار مالیاتی
اعتبار مالیاتی از جمله مهمترین تغییرات در قانون بودجه سال ۱۴۰۳ بود که حالا با نگاه عمدتاً سختگیرانهتری مواجه شده است. هدف از این تغییرات جلوگیری از سو استفاده و افزایش دقت در زنجیره ارزش افزوده است. مانند: براساس آخرین مصوبات قانون بودجه سال ۱۴۰4 تغییرات جدیدی در نرخ مالیات بر ارزش افزوده و نرخهای خاص اعمال شده است. نرخ استاندارد مالیات بر ارزش افزوده در قانون جدید 10 درصد است. اما مهمترین تغییرات نرخ مالیات در بخشهای خاص از نوع ترجیحی و یا اضافی است. مانند:
- نرخ مالیات کالاهای اساسی و خوراکی مانند گندم، برنج، روغن، گوشت و… به همراه کالاهای تولیدی صادراتی و خدمات حمل و نقل عمومی درون شهری و برون شهری صفر درصد است.
- برخی نرخهای مالیاتی خاص ۱۲ و یا ۱۶ درصد برای کالاهای لوکس از جمله خودروهای سواری وارداتی اعمال شده است.
جرایم سنگین عدم رعایت قوانین جدید
سازمان امور مالیاتی کشور حساسیت بالایی برای وصول مالیات بر ارزش افزوده دارد. از طرفی وصول این مالیات از طریق سامانه مودیان انجام شده و حالا تمام کسب و کارها موظف هستند که در این سامانه ثبت نام کرده و تابع قوانین جدید مالیات بر ارزش افزوده باشند. عدم رعایت قوانین جدید نیز جرایم مالیاتی سنگینی را به همراه دارد. مانند:
- عدم ثبت نام در سامانه مودیان، جریمه نقدی معین علاوهبر محاسبه مالیات به صورت علی الرأس (تخمین توسط سازمان) دارد.
- برای هر ماه تاخیر در ارسال اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده به مقدار 2.5 درصد از مالیات متعلقه جریمه پیش بینی شده است.
- جریمه عدم درج صحیح اطلاعات در صورتحساب مانند شرح کالا و یا مبلغ و… تا ۱۰ درصد مبلغ مالیات معامله است.
- در صورت ارائه اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده خلاف واقع جریمهای معادل دو برابر کسری مالیات کشف شده اعمال میشود.
تنوع این جریمهها گسترده است. مثلا در صورت عدم پرداخت به موقع مالیات جریمهای معادل 2.5 درصد برای هر ماه تاخیر در پرداخت وجود دارد. همچنین افراد متخلف از هر نوع معافیت و مشوقهای مالیاتی محروم میشوند. البته با مشاوره مالیاتی جهت تنظیم گزارش فصلی به راحتی میتوانید از دردسرهای این نوع جرایم خلاص شوید. کافی است با کارشناسان آرکاتکس تماس گرفته و در زمینه تمام جزئیات حقوقی مالیات بر ارزش افزوده مشاوره بگیرید.
