اظهارنامه اجاره املاک برای مالکینی است که از طریق اجاره دادن ملک منبع درآمد ثابتی دارند. اگر خانه و یا مغازه و حتی کارگاهی دارید که تحت اجاره از آن درآمدی کسب می‌کنید، باید این اظهارنامه را گزارش داده و مراحل قانونی آن را سپری کنید. این اظهارنامه برای گزارش رسمی از درآمدهای اجاری است که باید آن را در بازه زمانی‌های تعیین شده برای سازمان امور مالیاتی کشور ارسال کنید.
اظهارنامه اجاره املاک برای ساماندهی بازار مسکن است. طبق قانون، هر نوع درآمد شامل مالیات می‌شود و قاعدتاً درآمد اجاری نیز بخشی از همین ماجرا است. هر نوع کوتاهی برای تنظیم اظهارنامه اجاره املاک ممکن است به جرایم مالیاتی سنگینی بیانجامد. در این مطلب قصد داریم تا با جزئیات کامل درباره اظهارنامه مستغلات و تمام قوانین و شرایط خاص مربوط به آن صحبت کنیم.
اظهارنامه اجاره املاک چیست؟ و چه کسانی باید آن را ارسال کنند؟
اظهارنامه اجاره املاک در واقع نوعی سند رسمی است که به شکل الکترونیکی و از طریق سایت اداره امور مالیاتی تنظیم می‌شود. در این سند خلاصه‌ای از مهمترین مشخصات قرارداد اجاره مانند مشخصات طرفین، نوع ملک و مبلغ اجاره ثبت شده است. به زبان خیلی ساده تسلیم اظهارنامه اجاره ملک به معنای اعلام رسمی و قانونی قرارداد اجاره به دولت است.
مسئولیت اصلی تنظیم و ارسال اظهارنامه اجاره ملک بر عهده موجر (مالک) است و طبق قانون مالک موظف است تا حداکثر ظرف چهار ماه پس از انعقاد قرارداد برای ثبت اظهارنامه اجاره ملک اقدام کند. در غیر این صورت مشمول جریمه مالیاتی است. کارشناس آرکاتکس شرایط خاصی نیز مطرح میکند. مانند شرایطی خاصی که در آن مستاجر نیز می‌تواند برای محافظت از حقوق خود و به شکل یک طرفه این اظهارنامه را در سامانه ثبت کند. در این صورت قاعدتاً همچنان مالک است که مسئولیت جزئیات قانونی خصوصاً مالیات اجاره ملک را بر عهده دارد.
مراحل ثبت اظهارنامه اجاره املاک به صورت اینترنتی
ثبت نام اظهارنامه اجاره املاک از طریق سامانه جامع سازمان امور مالیاتی کشور my.tax.gov.ir انجام می‌شود. برای ثبت اظهارنامه اجاره املاک به مدارکی از قبیل کد ملی مالک و مستاجر، مشخصات کامل طرفین، مشخصات کامل ملک از جمله آدرس دقیق، شماره پلاک ثبتی، بخش و قطعه و… نیاز دارید. همچنین باید اطلاعات شفافی از جزئیات قرارداد مانند تاریخ شروع، پایان و مبلغ اجاره به همراه مبلغ ودیعه را گزارش کنید.
- گام اول: با ورود به سامانه روی گزینه ورود کاربران کلیک کرده و ثبت نام کنید. اگر از قبل ثبت نام کرده باشید، به کد ملی و رمز دوم برای ورود به سامانه نیاز دارید.
- گام دوم: از منوی اصلی گزینه ثبت اظهارنامه را انتخاب و از آنجا روی عبارت اظهارنامه اجاره کلیک کنید. حتما روی عبارت عدم اجاره بستگان تیک بزنید.
- گام سوم: اطلاعات را کامل و با جزئیات در بخش‌های مختلف از قبیل مشخصات مالک، مشخصات مستاجر و مشخصات ملک مورد اجاره وارد کنید. همچنین با جزئیات اطلاعاتی از قبیل تاریخ شروع و پایان قرارداد، مبلغ اجاره، مبلغ ودیعه، نوع کاربری، نوع قرارداد و… را وارد کنید.
- گام چهارم: پس از تکمیل تمام اطلاعات روی گزینه ثبت نهایی و پرداخت کلیک کنید. در صفحه پرداخت هزینه ثبت اظهارنامه اجاره املاک را پرداخت کرده و کد رهگیری دریافت کنید.
مهلت ارسال اظهارنامه اجاره املاک در سال ۱۴۰۴
طبق قانون مهلت ثبت اظهارنامه اجاره املاک حداکثر تا پایان چهارمین ماه پس از تاریخ تنظیم قرارداد است. مالک از لحظه عقد قرارداد با مستاجر جدید فقط چهار ماه فرصت دارد که اظهارنامه اجاره املاک را در سامانه ثبت کند. دقت کنید که مهلت ۴ ماهه از ابتدای تاریخ انقضای قرارداد ملک محاسبه می‌شود و به تاریخ شروع اجاره و یا تحویل ملک ارتباطی ندارد. از طرفی اگر مالک در مهلت ارسال اظهارنامه اجاره املاک اقدام نکند، مشمول جریمه مالیاتی است.
فرم اظهارنامه مالیاتی اجاره املاک و نحوه تکمیل آن
فرم اظهارنامه مالیاتی اجاره املاک به شکل یک فرم الکترونیکی در اختیار شما قرار می‌گیرد. این فرم پس از تکمیل به عنوان یک سند حقوقی برای سازمان امور مالیاتی کشور ارسال شده و مبنای محاسبه مالیات اجاره ملک است. البته این فرم دارای چندین تب مجزا است که باید به ترتیب پر شود:
- تب اول فرم اظهارنامه مالیاتی: مربوط به مشخصات مالک است. اگر خودتان مالک هستید، قاعدتاً اطلاعات هویتی شما خودکار در این تب وارد شده است. اما اگر مالک فرد دیگری است، باید کد ملی را وارد کرده و استعلام بگیرید.
- تب دوم فرم اظهارنامه مالیاتی است: مربوط به مشخصات مستاجر است که برای پر کردن آن به اطلاعات کامل مستاجر نیاز دارید. البته اگر مستاجر حقوقی است، مثلاً قرار است ملک تحت اجاره یک شرکت قرار بگیرد، نوع شخصیت را حقوقی وارد کرده و از شناسه ملی شرکت استفاده کنید.
- تب سوم فرم اظهارنامه مالیاتی: این تب برای وارد کردن مشخصات کامل ملک مورد اجاره است و به اطلاعاتی از قبیل پلاک ثبتی، کد رهگیری و… نیاز دارید.
نکات مهم و جرایم مربوط به عدم ارسال اظهارنامه اجاره املاک
تنظیم اظهارنامه اجاره املاک برای قانونی کردن وضعیت کنونی ملک ضروری است. حتی مستاجرین نیز می‌توانند بر پایه اطلاعات درج شده در این اظهارنامه از حقوق خود دفاع نمایند. البته بهتر است که از چند نکته کلیدی در باره عدم ارسال اظهارنامه اجاره املاک و جرایم آن مطلع باشید:
- مسئولیت عدم ارسال اظهارنامه املاک با مالک است. طبق قانون مالک موظف است که حداکثر تا ۴ ماه پس از تاریخ قرارداد آن را در سامانه ثبت کند.
- اگر مالک از ثبت اظهارنامه خودداری کند، مسئولیت آن بر عهده مستاجر است. مستاجر می‌تواند به صورت یک طرفه نسبت به ثبت اظهارنامه اجاره ملک اقدام نماید.
- اطلاعات مندرج در اظهارنامه خصوصاً مبلغ اجاره بها مبنای محاسبه مالیات بر درآمد املاک است.
- اظهارنامه اجاره املاک یک سند قانونی است که می‌توان از آن در مرجع قضایی و مالیاتی کشور استفاده کرد.
- هر نوع قرارداد اجاره اعم از مسکونی، اداری، تجاری و یا صنعتی مشمول تنظیم و ارسال اظهارنامه هستند.
- جریمه عدم ارسال اظهارنامه اجاره املاک بر عهده مالک است که معادل ۱۰ درصد از مالیات متعلقه در مدت زمان تخلف محاسبه می‌شود.
مشاوره تخصصی برای تکمیل و ثبت اظهارنامه اجاره املاک
ثبت اظهارنامه اجاره املاک راهکار قانونی برای مدیریت قراردادهای اجاره است. در قراردادهایی که رقم اجاره بها قابل توجه است، طرفین به سند قانونی برای رسمیت شناختن قرارداد نیاز دارند و این اظهارنامه تنها پل ارتباطی آنها با دولت است. لذا در آینده اگر مشکلات حقوقی و چالش‌های قضایی در میان باشد ، قاعدتاً وجود چنین سندی بسیار مهم و تاثیرگذار است. مشاور تخصصی آرکاتکس برای اطمینان از جزئیات حقوقی و ثبت اظهارنامه چند نکته مهم را گوشزد میکند.
تعریف اجاره املاک مشمول مالیات
هر نوع اجاره املاک به عنوان درآمد تلقی شده و باید مالیات آن را پرداخت کنید. بر اساس قوانین مالیاتی ایران، تمام درآمدهای ناشی از اجاره املاک اعم از مسکونی، تجاری، اداری و یا صنعتی مشمول مالیات هستند و مالک موظف است که درآمد حاصل از اجاره را در سامانه امور مالیاتی کشور ثبت نماید. اما معافیت‌هایی خصوصاً در بخش اجاره املاک مسکونی در نظر گرفته شده است. همچنین تنها مبلغی که از سقف معافیت سالانه فراتر رود، مشمول محاسبه و پرداخت مالیات خواهد شد.
چه مدرکی برای ثبت اظهارنامه لازم است؟
برای ثبت اظهارنامه اجاره املاک به مدارکی از قبیل اطلاعات دقیق و ضروری طرفین قرارداد اجاره و مشخصات کامل ملک نیاز دارید. کد ملی و مشخصات هویتی کامل مالک و مستاجر، مشخصات ملک مانند آدرس دقیق، پلاک ثبتی، مبلغ دقیق اجاره بها، مبلغ ودیعه و… از جمله مدارک برای ثبت اظهارنامه اجاره املاک هستند. اگر مستاجر شخصیت حقوقی است، باید اطلاعات مربوط به ثبت شرکت را وارد کنید.
چه کسانی از مالیات بر اجاره معاف هستند؟
مالیات بر اجاره نیز مانند دیگر انواع مالیات‌ها دارای معافیت است. در مالیات اجاره املاک سقف معافیت مالیاتی با چندین نوع تبصره پیش بینی شده که به قرار زیر بررسی می‌کنیم:
- معافیت‌های مربوط به املاک مسکونی
طبق قوانین مالیاتی، درآمدهای حاصل از اجاره املاک مسکونی تا سقف مشخصی معاف از مالیات سالیانه هستند. سقف معافیت مالیاتی املاک مسکونی نیز هر ساله در قانون بودجه کشور تصویب می‌شود. این مبلغ در حال حاضر حداکثر اجاره سالیانه ۲۸۰ میلیون تومان است. اگر کل مبلغ اجاره ملک مسکونی در سال زیر ۲۸۰ میلیون تومان باشد، معاف از مالیات است. اما هر مقدار بالاتر از سقف معافیت مشمول مالیات خواهد شد.
- معافیت مربوط به اجاره یک ملک
اگر مالکی فقط یک ملک مسکونی را اجاره دهد و حتی مبلغ اجاره سالانه آن فراتر از سقف معافیت مالیاتی باشد، باز هم معاف از مالیات اجاره ملک است. اما اجاره دو یا بیشتر ملک مسکونی مشمول مالیات می‌شود. در این صورت سقف معافیت مالیاتی را از جمع درآمد تمام املاک مسکونی کم کرده و برای ما به تفاوت مالیات اجاره ملک را محاسبه می‌کنند.
- معافیت مربوط به املاک غیر مسکونی
درآمدهای ناشی از اجاره املاک تجاری، اداری، صنعتی و در کل هر نوع ملک غیر مسکونی هیچ نوع معافیت سالانه ندارد و کل درآمد مشمول مالیات بر اجاره می‌شود. البته در نظر داشته باشید که مستاجران نیز هیچ مسئولیتی برای پرداخت مالیات اجاره ندارند.
بهترین راهکار برای جلوگیری از جرایم مالیاتی اجاره ملک
جلوگیری از جرایم مالیاتی اجاره ملک نیازمند تهیه استراتژی ساده مبتنی بر آگاهی و اقدام به موقع است. کارشناس آرکاتکس برای اینکه جریمه نشوید چند توصیه ساده اما کلیدی دارد:
- اظهارنامه اجاره املاک را صادقانه و به موقع ثبت کنید.
- در متن اظهارنامه کاملاً شفاف و واقعی اجاره بها را ثبت کنید.
- از قوانین مربوط به معافیت‌های مالیاتی مطلع باشید. زیرا ممکن است پس از تنظیم اظهارنامه هیچ مالیاتی به شما تعلق نگیرد.
- حتماً کد رهگیری اظهارنامه را به عنوان یک سند معتبر نگهداری کنید. این کد مدرک قطعی است که مسئولیت قانونی خود را به عنوان مالک انجام داده‌اید.
- هرچه سریعتر برای ثبت قراردادها و سنوات گذشته اقدام کنید.
با رعایت همین نکات ساده به راحتی می‌توانید مسیر قانونی اجاره ملک را کامل کرده و حتی ممکن است ملزم به پرداخت هیچ مالیاتی نباشید. اما در نظر داشته باشید که اظهارنامه اجاره املاک سند قانونی قرارداد اجاره ملک است و صرفاً به بهانه مالیاتی ناچیز، این سند را دست کم نگیرید.
سوالات متداول
چگونه می‌توان اظهارنامه املاک و مستغلات را به درستی تنظیم کرد؟
برای تنظیم درست اظهارنامه املاک و مستغلات، باید تمامی اطلاعات مربوط به ملک و درآمدهای اجاره‌ای به دقت جمع‌آوری و وارد سامانه مالیاتی شود.
چه اطلاعاتی برای تنظیم اظهارنامه املاک و مستغلات نیاز است؟
اطلاعات مربوط به مالک، مشخصات ملک، میزان درآمد اجاره‌ای، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات از جمله اطلاعاتی است که برای تنظیم اظهارنامه نیاز است.
چگونه می‌توان از مشکلات مالیاتی مربوط به املاک و مستغلات جلوگیری کرد؟
با ارسال به موقع و دقیق اظهارنامه مالیاتی و همچنین مشاوره با یک متخصص مالیاتی، می‌توان از بسیاری از مشکلات مالیاتی جلوگیری کرد.